YAHUDİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR / KUTSAL KİTAP {5}

Yusuf BESALEL

Tora’nın tasnif ölçüsüne tabi tutulmasıyla ilgili en önemli açıklamalardan birisi, ikinci Krallar, 22- 23’te yer almaktadır. Kral Yoşiyau’nun hükümdarlığının 18. Yılında (M.Ö.622) Tora’nın daha önceleri önemsenmemiş bir kitabı Büyük Rahip (Koen Agadol) tarafından Mabet’te keşfedilmiş ve Kral’ın önünde okunmuştur. Bu kitap hemen özgün olarak kabul edilmiştir ve bundan kısa bir süre sonra da ulusal bir ahit töreninde yüksek sesle okunmuştur. Bunu izleyen kült düzeyindeki reform, Tesniye Kitabı’ndaki temel öğreti ile tam olarak uyum halindedir. Bu bakımdan bu olay genellikle söz konusu kitabın resmi tasnif işlemi olarak algılanır. Ezra’nın zamanında cereyan eden ve Tora’nın halk önünde okunması ile ilgili başka bir hadiseye ilişkin bir kayıt (M.Ö.444 dolayları), Nehemya 8- 10’da mevcuttur. Bu tören, halkın “Moşe’nin Tora Kitabı”nın kendilerine okunması hakkındaki talebi üzerine gerçekleşmiştir. Bu bakımdan, Kitap’ın bilindiği ve Siyon’a dönmeden evvel Babil Sürgünü döneminde son tasnifinin tamamlandığı varsayılabilir. Bu talep, “Moşe’nin Torası’nda bir uzman ve bir yazıcı olarak tanımlanan Ezra tarafından karşılanmıştır. Ezra’nın başlıca katkısı; Tora’nın öğreniminin ve yorumlanmasının teşvik edilmesi ve Tora’nın Yahudi yaşamındaki biricik konumuna yüceltilmesi olmuştur. Kutsal Kitap’ın tasnif ölçüsüne alınması ile ilgili ikinci aşama, Birinci Tapınak günlerinden biri muhafaza edilen pegamberler ile ilgili edebiyatın ve bunun yanısıra Hagay, Zeharya ve Malahi gibi, faaliyetleri Siyon’a dönüşü ve tapınağın tekar inşa edilmesini etkileyen peygamberlerin kitaplarının toparlanması ilebaşlamıştır. Geniş ölçüde delillerle desteklenen bir Rabinik gelenek, bu peygamberlerin Kutsal Ruh’u (“Ruah a Kodeş”) taşıyan peygamberlerin sonuncuları olduğunu ifade eder. Başka kaynakçalar da peygamberlik sosyal ve dinsel kurumunun giderek hayatiyetini ve yetkinliğini İkinci Tapınak döneminde yitirdiğini dile getirmektedirler. Peygamberler ile ilgili tasnifleme işlemi muhtemelen Persler’in hükümranlığı döneminden evvel tamamlanmıştı. Ayrıca peygamberler ile ilgili kütle herhangi bir Yunan etkisi içermemekte ve bu kitapların tarihsel ufku ancak Persler’in hegemongasına dek gitmektedir.
Helenistik döneme ait kaynakçalar Kutsal Kitap’ın üç bölüme dayanan yapılanmasının, o zamana dek çoktan oluşturulduğunu ortaya koymaktadırlar. Bütün bu kaynakçalar Yasa’dan ve Peygamberler’den bu şekilde bahsetmekle beraber, üçüncü kategorinin henüz belirli bir adı konmamıştı. Fakat bu bölüme “eskilerin bilgeliği”, “Mezmurlar ve diğer yazılar” veya “geriye kalan kitaplar” gibi değişik betimlemelerle değinilmekteydi. Bu hadise; Yazılar bölümünün peygamberler bölümünün tasnif işleminin tamamlanmasından sonra uzunca bir süre oldukça şekilsiz birtakım yazılar grubu konumu koruduğunu ortaya koymaktadır. Bu külliyatın tasnifi ancak Greko- Romen döneminde tamamlanmıştır. Yazılar bölümünün peygamberler bölümünün sonlarında yer alan bazı kitaplarla aynı dönemi paylaşan bazı çalışmaları içerdiği doğrudur. Fakat bunlar ikinci bölümden peygambersel nitelikleri olmadığından ötürü ihraç edilmişlerdir. Öte yandan bazı kitaplar da ikinci bölüme alınamamıştı. Çünkü bunlar oldukça geç yazılmışlardı. Bu da, önemli ölçüde peygamberlik ile ilgi mevzuları içermekle beraber. Yazılar bölümüne dahil edilmiş olan Daniel Kitabı’nın durumunu açıklamaktadır.
devam edecek....
Kaynakça: "Yahudilik  Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel